بهار تا بهار به بیکاران چه گذشت؟

جزئیات کارنامه یکساله اشتغالی دولت/قفل‌های بیکاری همچنان بسته است

با وجود اینکه دولت می‌گوید تلاش زیادی برای مهار بیکاری انجام می‌دهد اما آمارها نشان می‌دهند در فاصله بهار۹۳تا بهار امسال نه تنها تعداد بیکاران کم نشده بلکه به تعداد آنها ۱۱۷هزارنفر نیز افزوده شده است.

به گزارش خبرنگار مهر، سال گذشته گزارشی از سوی مرکز آمار ایران درباره وضعیت بیکاری و اشتغال در کشور منتشر شده بود که تحلیل‌های خوبی به همراه نداشت و نشان می داد دولت باید دست به اقدامات گسترده و قابل توجهی برای خروج بازار کار از بحران بیکاری بزند و اقدامات نمایشی، کوتاه مدت و یا احتمالا ضربتی چاره ساز معضلات بازار کار ایران نخواهد بود.

پس از آن اما مقامات دولتی بلافاصله به تحلیل‌ها ایراد گرفتند و گفتند مقایسه اوضاع بیکاری کشور به صورت یک فصل با فصل گذشته اساسا درست نیست و تحلیل‌های آماری از وضعیت بازار کار باید بر مبنای محاسبات و بررسی آمارهای یکساله صورت گیرد و آنها معتقد بودند اینگونه می‌توان به عملکرد دولت در حوزه بازار کار پرداخت و تحلیل‌های درست تری ارائه کرد.

حال با ارائه گزارش عملکرد بازار کار ایران در فصل بهار امسال و مقایسه آن با بهار سال ۹۳ نیز نشانه هایی از بهبود و یا پیشرفت در این بازار وجود ندارد و تقریبا این موضوع را نشان می دهد که اساسا دولت در فاصله بهار ۹۳ تا بهار ۹۴، اقدام خاص و موثری درباره حل مسئله بیکاری جوانان، با وجود نگرانی‌های مکرر مطرح شده، نداشته و اگر هم کاری شده دستکم خود را در آمارها نشان نمی‌دهد.

باید گفت زمانی عملکرد دولت‌ها در بازار بحران زده کار ایران مثبت ارزیابی می شود که آمارها نشان دهند تعداد بیکاران کاهش یافته و جوانان جویای کار دسترسی های بیشتری برای اشتغال دارند اما در فاصله بهار سال گذشته تا امسال نه تنها اینچنین نشد، بلکه بر تعداد بیکاران مطلق کشور نیز ۱۱۷ هزار و ۱۶۸ نفر هم افزوده شده است. در واقع تعداد بیکاران مطلق از ۲ میلیون و ۵۳۰ هزار و ۶۴ نفر به ۲ میلیون و ۶۴۷ هزار و ۲۳۳ نفر افزایش یافته است.

مهم‌ترین سن ورود به بازار کار در تمامی کشورها زیر ۳۰ سال و البته در طول دهه دوم زندگی افراد است. با این وجود نرخ بیکاری جوانان همچنان بحرانی و بیش از ۲ برابر نرخ عمومی بیکاری کشور است. جوانان ۱۵ تا ۲۴ ساله کشور در بهار امسال ۲۵ درصد بیکاری را تجربه کرده‌اند که این میزان ۲ دهم درصد از مدت مشابه در سال گذشته بیشتر است.

یک میلیون و ۶۰۰ هزار نفر از کل بیکاران مطلق کشور هم اکنون زیر ۳۰ سال سن دارند و می توان گفت از مجموع ۲ میلیون و ۶۴۷ هزار بیکار مطلق، تنها یک میلیون نفر بالای ۳۰ سال سن دارند که این موضوع نشان دهنده ادامه وضعیت بیکاری و بحران شغل در بین کارجویان جوان و آن بخش از بازار کار است که افراد تاکنون حتی فرصت ورود به یک شغل را نیز نداشته اند.

با وجود اینکه انتظار می رود به دلیل وجود کشاورزی در بخش‌های مختلف کشور سهم این بخش از اشتغال زایی بیشتر شود،  اما در طول یکسال گذشته مجموع سهم اشتغال کشاورزی به کمتر از ۲۰ درصد رسیده و با وجود کاهش دوباره ۴ دهم درصدی سهم کشاورزی در اشتغال‌زایی،  چون نرخ فعالیت اقتصادی افزایش یافته است، بنابراین فقط  ۴۹ هزار و ۸۴۸ نفر در تعداد شاغلان این بخش افزایش دیده می شود.

صنعت که در بسیاری از کشورهای جهان، پایه اصلی اشتغال‌زایی پایدار تلقی می شود، در ایران تنها ۳۳ درصد سهم دارد که این میزان در طول یکسال گذشته ثابت مانده است. به این معنی که اشتغال زایی صنعتی در فاصله بهار ۹۳ تا ۹۴ در ایران اتفاق نیفتاده است. هم اکنون ۷ میلیون و ۲۰۵ هزار نفر از کل شاغلان کشور در این حوزه فعالیت دارند.

برخلاف صنعت و کشاورزی، خدمات در ایران از پیشرفت بهتری برخوردار است.  به نحوی که هم اکنون ۴۷.۹ درصد کل اشتغال‌زایی کشور در این حوزه اتفاق می افتد و ۱۰ میلیون و ۴۶۵ هزارنفر در حوزه های گوناگون خدماتی مشغول به فعالیت هستند.

در همین حال، نرخ بیکاری جوانان ۱۵ تا ۲۴ ساله  کشور نسبت به نرخ عمومی بیکاری بحرانی خوانده می شود. برهمین اساس مردان ۱۵ تا ۲۴ ساله کشور هم اکنون ۲۰.۹ درصد بیکاری دارند و نرخ بیکاری زنان این گروه سنی به ۴۳.۱ درصد رسیده است. این نرخ درباره زنان ۱۵ تا ۲۹ ساله به ۴۰.۵ درصد کاهش می‌یابد.

ناکافی بودن میزان حقوق و دستمزد، عاملی است که بخش قابل توجهی از بازار کار کشور را مجبور به اضافه کاری و انجام امور شغلی بیش از میزان معمول در هفته می‌کند. براساس آخرین آمارگیری صورت گرفته ۳۹ درصد شاغلان کشور اضافه کاری می‌کنند و بیش از ۴۹ ساعت در هفته مشغول به فعالیت هستند.